Alaybey Dönemeci…

Alaybey Dönemeci…

Karşıyaka sahilinden Alaybey'e doğru giderken günümüzde Atatürk ve Kadın Hakları Anıtı'nın olduğu yerde sert bir dönemeç vardır. 

Sizi birden bire farklı bir atmosfere taşır bu kıvrım. İzmir'e gidiş yönünde sağınızda kalan bu alan, Karşıyaka'nın yakın geçmişinde  60 -65 yıl önce ilginç olaylara sahne olmuştur.

Demokrat Parti döneminde, dini inançlar kullanılarak siyaset yapıldığı için özellikle cami inşaatlarına önem verilmişti. Bu arada Karşıyaka'da cami ve hastane yapmak için 30 Mayıs 1958 tarihinde Avukat İbrahim Ethem Postacıoğlu  önderliğinde bir dernek kuruldu.O yıllarda yayınlanan gazetelerden öğrendiğimiz kadarıyla M. Kemalpaşa Camisi’nin olduğu yerde bulunan Ankara Pazarı’nın esnafı ile Karşıyakalılarla, birbirine girdi.Pazar esnafı caminin Alaybey dönemecinin deniz tarafına , yani bu günkü Atatürk anıtının olduğu alana yapılmasını istiyorlardı. Böylece  bu cami , adı gavura çıkan İzmir'in körfez girişi dahil  her tarafından dahi görünecekti. İstanbul'daki Ortaköy Camii benzeri bir ibadethane hem İzmir'i ve Karşıyaka'yı yüceltecek, hem de işyerlerinin yıkımını engelleyecekti. Karşıyakalılar ise Ankara Pazarının olduğu çarşının en merkezi yerine yani şimdiki M. Kemalpaşa Camisinin bulunduğu yere yapılmasını istiyorlardı.

 

Bu tartışmalar yaşanırken Demokrat Parti üyesi olmanın dışında hiçbir özelliği olmayan İbrahim beye,  dönemecin hemen dibindeki  gümrük kulübesinin bulunduğu yere Petrol Ofisi barakası (İstasyonu) tahsisi yapılmıştı. Bu ballı ihale sonrası çok iyi kazanç elde eden İbrahim beyin bu petrol barakası, 1960 yılının Mayıs ayında yapılan darbenin ardından kaldırılmıştı.Dernek yer tartışmalarını bitirip, her türlü bürokratik mevzuatı da kolaylıkla aştıktan sonra M. Kemalpaşa Camisi'nin temeli Vali Kemal Hadımlı ve Belediye Başkanı Faruk Tunca'nın da katılımı ile 27 Mart 1959'de atıldı. 4 Şubat 1962 tarihinde de cami ibadete açıldı.

60'lı yılların başından itibaren gelişen Karşıyaka'nın kıyı kesimi, Alaybey Tersanesi'nden Bostanlı'ya kadar doldurulmaya başlanmıştı. Böylece oldukça geniş bir sahil bandı elde edildi.Orta yaşlı Karşıyakalıların çok iyi hatırlayacağı İskelenin sağında ve solunda kafe, çay bahçesi ve restoranlar hizmete girmiş ve anılardaki yerini almıştı. Bu arada Alaybey dönemecinin bulunduğu yerde de oldukça geniş bir dolgu alan kazanılmıştı.Mayıs 1966 yılında Doktor Ziya Ersay başkanlığında, Karşıyaka Atatürk Anıtı Yaptırma ve İlkelerini Yaşatma Derneği kuruldu. Doktor Ziya Ersay Karşıyaka'da yapılacak anıtın, Cumhuriyet Alanı'ndakinden daha büyük olacağını vurgulayarak: “Atatürk'ün annesi Zübeyde Hanım, Türkiye'de ilk defa Karşıyaka'da yapılacak bu anıtta kendi çehresiyle belirtilecektir. Anıt, Atatürk'ün Türk kadınına sağladığı medeni hakları ve bu konuda girişilen devrimleri güzel bir kompozisyon içinde yansıtacaktır.” İlkesiyle yola çıkılmıştı.

Anıt için düzenlenen yarışmanın 10 Mayıs 1971'de duyurusu yapılmış 29 Ekim 1971'de dereceye giren eserler belirlenmiş ve sonuçları da 10 Kasım'da Karşıyakalılara paylaşılmıştır.Mimar Erkal Güngören ile heykeltraş Tamer Başoğlu'nun geliştirdikleri proje birinci seçilmiştir. O dönemin 400bin lirasına mal olan Atatürk ve Kadın Hakları Anıtı Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşunun 50. Yılı gibi çok anlamlı bir günde 29 Ekim 1973 yılında açılmıştır.Karşıyaka'nın sembolü haline gelen bu anıt yaklaşık 45 yıldır birçok anma ve resmi törenlere ev sahipliği yapmış Karşıyakalıların anılarında ve gönlünde önemli bir yer edinmiştir. Bu anıtın silüeti aynı zamanda Karşıyaka Belediyesi'nin logosu olarak da kullanılmaktadır.Bu anıt, Karşıyaka yaklaşık 4 dönemdir Sosyal Demokrat belediye başkanları tarafından yönetilmesine rağmen ilgisizlikten oldukça yıpranmıştır.Bana göre yıkılıp yeniden yapılması çok yanlıştır.  Halbuki çok iyi bir bakım ve meydandan geçecek tramvay hattı da göz önüne alınarak yeni bir düzenleme yapılabilir ve özgün yapı korunabilir. Böylece binlerce Karşıyakalının okul çağından itibaren her önemli olayda ziyaret ettiği, çelenk bıraktığı  ve Atatürk’ün manevi huzurunda saygı duruşunda bulunduğu Anıt korunmuş olur.Ekonomik sıkıntılar yaşayan Karşıyaka Belediyesi’nin, her ne kadar İller Bankası’ndan 7.5 milyon YTL kredi alarak buraya yeni bir anıt yapmaya kalkışması ve H. M. Akpınar’ıyetkilendirilmesinin Şubat 2017’de belediye meclisinde oybirliği ile kabulü çok ilginç ve tartışmaya açıktır.

Meraklısına Bilgi: Sn. Hüseyin Mutlu Akpınar'ın babası merhum Kenan Akpınar'ın Konya Ereğli'de başkanlık yaptığı dönemde, Karşıyaka Anıtı'nın müellifi Tamer Başoğlu, Kenan beyin isteği üzerine Ereğli'de Atatürk anıtı yapımına başlamış ancak 1980 ihtilali sonrası anıt yarım kalmış, Prof. Dr. Tamer Başoğlu projeyi  kendi olanaklarıyla sürdürmüş, hatta arabasını da satarak anıtı oldukça uzun bir sürede tamamlamıştır. 

HABERE YORUM KAT
UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.