Hepimizin yakından bildiği ve takip ettiği üzere İzmir'de 2 gündür Metro ve Tramvaylar işçilerin grev haklarını kullanması sebebiyle çalışmıyordu. Nihayet bugün İzmirliler olarak metro ve tramvaylarımıza kavuştuk.

Peki hepimizi etkileyen grev hukuken nedir? İşveren greve karşı neler yapabilir?

Grev, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu 58. maddesinde “İşçilerin, topluca çalışmamak suretiyle işyerinde faaliyeti durdurmak ya da işin niteliğine göre önemli ölçüde aksatmak amacı ile, aralarında anlaşarak veya bir kuruluşun aynı amaçla topluca çalışmamaları için verdiği karara uyarak işi bırakmaları” şeklinde tanımlanmıştır.

Grev, toplu iş sözleşmesi yapılması esnasında uyuşmazlık çıkması durumunda işçilerin ekonomik ve sosyal durumları ile çalışma şartlarının korunması amacı ile yapılmakta olan faaliyet durdurma olarak da tanımlanabilir.

Greve karşı işverenin izleyebileceği yol ise lokavt'tır. Lokavt, iş yerinde faaliyetin tamamen durmasına neden olacak şekilde, işveren ya da işveren vekili tarafından kendi kararı ile veya bir kuruluşun verdiği karara uyarak, işçilerin topluca işten uzaklaştırılmasıdır.

Grev ve lokavt kararları kararı alan tarafça işyerinde ilan edilir. Sendikalar Ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu 66. maddesi;

''Toplu iş sözleşmeleri ve iş sözleşmelerine, grev hakkı ya da lokavttan vazgeçilmesi veya bunların kısıtlanmasına dair konulacak hükümler geçersizdir.

Kanuni bir grev kararının alınmasına katılması, teşvik etmesi, greve katılması ya da greve katılmaya teşvik etmesi nedeni ile bir işçinin iş sözleşmesi feshedilemez.'' uyarınca grev hakkı ve lokavt güvenceye alınmıştır.

GREV VE LOKAVT YASAKLARI NELERDİR?

Grev ve lokavt yasakları, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu 62. maddesinde düzenlenmiştir.

Buna göre;

Can ve mal kurtarma işlerinde, Cenaze işleri ve mezarlıklarda, Şehir şebeke suyu, Elektrik, Doğal gaz,
Petrol üretimi, tasfiyesi ve dağıtımı ile nafta veya doğalgazdan başlayan petrokimya işlerinde,
Milli Savunma Bakanlığı ile Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığınca doğrudan işletilen işyerlerinde,

Kamu kuruluşlarınca yürütülen itfaiye ve hastanelerde grev ve lokavt yapılamaz.

Genel hayatı önemli ölçüde etkileyen doğa olaylarının meydana geldiği yerlerde durum devam ettiği müddetçe yürürlükte kalmak şartıyla Cumhurbaşkanı tarafından gerekli görülen işyerlerinde grev ve lokavt yasaklanabilir. Yasağın kalkmasından itibaren 60 gün içinde 6 iş günü öncesinden haber vererek grev ve lokavt uygulamasına devam edilebilir.

Başladığı yolculuğu yurtiçindeki durağında bitirmemiş ulaştırma araçlarında grev ve lokavt yapılamaz.

GREV VE LOKAVT NASIL UYGULANIR?

İşçiler greve katılıp katılmamak konusunda özgürdür. Greve katılmayan ya da katılmaktan vazgeçen işçilerin işyerinde çalışmaları hiçbir şekilde engellenememekle birlikte işveren bu işçileri çalıştırıp

çalıştırmamakta serbesttir. Ancak yasa uyarınca greve katılan işçilerle lokavta maruz kalan işçiler ise işyerinden ayrılmak zorundadır.

Greve katılan veyahut lokavta maruz kalan işçilerin işyerine giriş çıkışı engellemeleri yasaktır.

Greve katılmayıp çalışan işçilerin ürettiği ürünlerin satılması ve işyeri dışına çıkarılmasına, işyeri için gerekli olan maddeler ile araç ve gereçlerin işyerine sokulmasına engel olunamaz.

Grev sırasında greve karar veren sendikanın kusurlu hareketi sonucu grev uygulanan işyerinde neden olunan maddi zararlardan sendika sorumludur. Yetkili işçi sendikasının kararı olmaksızın işçi veya yöneticilerin bireysel eylemleri nedeni ile oluşan zararlardan, kusuru olan yönetici ya da işçi sorumludur.

Grev ve lokavtın iş sözleşmesine etkisi nedir? Grev durumunda işçinin hakları korunur mu? Kanuni greve katılan, greve katılmayan, greve katılmaktan vazgeçip de grev nedeniyle çalıştırılamayan, kanuni lokavta maruz kalan işçilerin iş sözleşmeleri, grev ve lokavt süresince askıda kalır.

İşveren, grev ve lokavt nedeni ile iş sözleşmeleri askıda kalan işçilerin grev ya da lokavtın başlamasından önce işleyen ücret ve eklerini olağan ödeme gününde ödemekle mükelleftir.

Grev ve lokavt süresince iş sözleşmeleri askıda kalan işçilere askı süresince işverence ücret ve sosyal yardımlar ödenmez. Bu süre, kıdem tazminatının hesabında dikkate alınmaz.

GREV VE LOKAVT HANGİ HALLERDE VE NASIL SONA ERER?

Kanuni bir grev veya lokavtı sona erdirme kararı, kararı alan tarafça ertesi iş günü sonuna kadar yazı ile karşı tarafa ve görevli makama bildirilir.

Grev veya lokavtın sona erdiği, görevli makam tarafından işyerinde ilan edilir. Kanuni grev ve lokavt, ilanın yapılması ile sona erer. Grevin uygulanmasına son verilmesi lokavtın, lokavtın uygulanmasına son verilmesi ise grevin kaldırılmasını gerektirmez.

Grevi uygulayan işçi sendikasının herhangi bir nedenle kapatılması, feshedilmesi ya da dağılması durumunda grev ve alınmış bir karar varsa lokavt kendiliğinden sona erer.

Lokavtı uygulayan işveren sendikasının herhangi bir nedenle kapatılması, feshedilmesi veya dağılması halinde lokavt, kendiliğinden sona erer.

Grevi uygulayan sendikanın, yetki tespiti için başvurduğu tarihte işyerindeki üye işçilerin dörtte üçünün sendika üyeliğinden ayrıldığının tespit edilmesi durumunda, ilgililerden biri grevin sona erdirilmesi için mahkemeye başvurabilir. Mahkemece belirlenecek tarihte grevin sona ereceği görevli makam tarafından işyerinde ilan edilir.

Bu dönemde mağdur olan tüm İzmirlilere geçmiş olsun dileklerimi iletiyorum :)