İlk olarak 1 Mayıs 1923 yılında resmi tatil olarak kabul edilen 1 Mayıs Emek ve Dayanışma Bayramı farklı etkinliklerle kutlanmaktadır. Pek çok ülkede hazırlanan törenlerle 1 Mayıs Emek ve Dayanışma Günü nasıl ortaya çıktı?

ABD'nin Şikago kentinde işçilerin 1 Mayıs 1886'dan itibaren iş gününün 8 saat olması için başlattığı mücadele 1889'da Milletlerarası İşçi Kardeşliği Teşkilatı'nın Paris Kongresi'nde 'işçilerin ortak bayramı' olarak kabul edildi. Peki o yıllarda Şikago'da ve 1 Mayıs 1977'de neler yaşandı?

Şikago'daki grevler ve Kanlı 1 Mayıs sabahı

1886 yılının 1 Mayıs'ında yaşanalar 1 Mayıs Emek ve Dayanışma Günü tarihinde oldukça önemli bir yere sahip. Şikago'da yakılan bir grev meşalesi ile başlayan olaylar, yine aynı kentte bir demiryolu şirketinin ve bir kerestecilik şirketinin grevleriyle devam etti. O yıl, işçilerin yoğun çalışma saatlerine karşın; sadece Şikago'da 400,000 işçi grevlere katıldı. Şikago'da yayımlanan bir gazete de bu grevlere katılarak fabrikasını kapattı.

1 Mayıs grevleri açısından Şikago eyaleti pilot eyalet görevi gördü ve tarihte geçen sekiz saat hareketine en büyük katkıyı sağladı. McCornick Harvester Co.'nun çalışanlarının yarısı bu greve katıldı. İki gün sonra, yine greve katılan 'kereste işçileri' sendikasının 6.000 üyesi kitlesel bir miting düzenledi. McCormick fabrikası işçilerinde 500 kadar grev yapan kişi de sadece bir blok ötede düzenlenen mitinge karşı kayıtsız kalmadı.

1886’da bir yazar Şikago’yu şöyle betimliyordu: kesif bir duman bulutu, yolların, demir yollarının, kanalların kesişmesi, hızla gidip gelen insanlarla dolu sokaklar, Kudretli Dolar'a adanmış bir abide. İşte işçi sınıfı bu dolar abidesini sarsmaya başlıyordu. Tüm tehditlere ve baskılara rağmen Şikago’da 80 bin, Amerika genelinde ise 350 bin işçi greve çıkmıştı.

2 Mayıs ve 3 Mayıs tarihinde ise sermaye sahibi gazeteler, başlıklarında grev sözcülerini ve sendikacıları hedef alarak "bu kişileri iyi takip edin, her hangi bir olay çıkarsa, bu kişileri sorumlu tutun" gibi ifadelere yer veriyordu. Şikago'da başlayan 1 Mayıs ateşi, bir tür kontrayla karşı karşıyaydı ve Şikago'lu işçiler bunu "karşı-devrim" olarak tanımlıyor. Bir plan çerçevesinde tüm eyaletlerde isyan alarmı verildi. Tüm eyaletler, tüm kentler polislerce kuşatılmış, askerler ise fabrikaları zaptetmişti.

Şikago'lu işçiler için, 1 Mayıs işçi sınıfının sınıfsız bir toplum kurma mücadelesinin bir nişanesiydi. 1 Mayıs günü dünyanın dört bir köşesinde işçi kitleleri iş bırakıp meydanlara çıkıyorlar.

Ülkemizde de her yıl kutlanan 1 Mayıs Bayramı'nın en unutulmaz olanı 'Kanlı 1 Mayıs' sabahıydı. 1 Mayıs 1977 yılında sendikaların Taksim meydanını doldurduğu ve DİSK Başkanı Kemal Türkler'in konuşmasını yaptığı anda, otellerin ve binaların camlarından kitlelere doğru ateş açıldı. Birçok kişi isabet eden kurşunlardan, bazı kişiler ise alandaki panik sebebiyle yaşanan arbede yüzünden can verdi. Bazıları ise panzerlerin altında kalarak can verdi.

1 Mayıs 1977 yılında hayatını kaybedenler için her yıl sendika temsilcilerinin girişine izin verilen Taksim Kazancı Yokuşu'nda anma töreni düzenleniyor.