BANDIRMA VAPURU

BANDIRMA VAPURU

Abdulkadir Hazman yazdı...

 

Bandırma vapuru denince önce ATATÜRK ve Samsun gelir aklımıza. Bir de 19 Mayıs 1919 da saatler 08.15 gösterdiğinde tütünlerimizi yağmalayan Fransızlardan kalma Reji (Dil) bu günkü adıyla Tütün iskelesine yanaştığında Emperyalizme karşı direnişin aydınlık sabahı gelir aklımıza.  Zorlu yolculuğu başarıyla tamamlayan Bandırma vapurunun Kaptanı İsmail Hakkı Durusu iskeleye yanaşıp demir atınca derin bir of çekiyor ve Atatürk’e selam çakıp ‘’Görev tamamlanmıştır paşam’’ derken içini anlatılmaz bir huzur kaplıyordu. Kaptan İsmail Hakkı 01-05-1919 da bu göreve tayin edildiğinde Hindistan’dan Uzak Doğuya kadar birçok sefere çıkmış ve Karadeniz’in hırçın dalgalarıyla 5 yıl boyunca boğuşmuş tam tamına 21 yıllık deneyimli kaptan olmasından dolayıdır ki kıyıya bunca yakın seyreden gemisini başarıyla Samsun’a ulaştırmış olmanın haklı gururunu yaşıyordu.

kaptan-ismail-hakki-dursun.(-fotograf--1--).jpg

 

Bandırma Vapuru da Osmanlı İmparatorluğu gibi birçok badireler atlatmış ve oldukça yorulmuştur. Atatürk 9. Ordu Müfettişliğine tayin emrini cebine koymuş bu yorgun vapura büyük bir umut ve inançla binmişti.

belge--1---001.jpg

 

Geminin tarihçesini araştırdığımızda İngiltere’de 1688 de kurulmuş olan ve bu gemiyi ilk sigortalayan LIovd’s sigorta şirketinin kayıtlarına bakmak yeterli olacaktır. Bu kaynaktan elde ettiğimiz bilgilere göre 1878 yılında İskoçya’nın Paisley bölgesinde deniz ticareti faaliyeti yürüten MacIntyre firması tarafından Hutson and Cardett tersanesinde yolcu ve yük taşıma amacıyla Trocadero adıyla tersane de çalıştırılan köleler tarafından yapılmıştır. Gemi yelken ve buhar donanımına sahip 279 grostonluktu. Geminin 48 metre boyunda ve baca yüksekliği de 6 metre olduğunu öğreniyoruz.

lloyds-sigorta-sirketi.(-fotograf-2-).jpg

 

Trocadero gemisini satın alan Dousey and Robinson şirketi 1883’te Yunanlı armatör H. Psicha’ya bu gemiyi satıyor ve geminin adı da 1885 de Kyma olarak değiştiriliyor. Beş yıl sonra 1890 da gemi kaptan Andreadis’in mülkiyetine geçiyor ve kısa bir süre sonra da Rama P Derasimo İstanbul Kumpanyasına satılıyor ve de gemini kaydı da İstanbul limanına alınıyor. Gemi 1893 de bir kez daha satılıyor bu defa da İdare-i Mahsusa satın alıyor, Türk bayrağı çekiliyor ve geminin ismi de Panderma olarak değiştiriliyor. İdare-i Mahsusa 1910 da Osmanlı Seyrüsefain İdaresi adını alınca gemimizin adı da BANDIRMA olarak değişiyor, posta vapuru olarak hizmet vermekle kalmıyor aynı zamanda özellikle Marmara denizin de yük ve yolcuda taşıyor. Bandırma Vapuru 12 Arlık 1891 de Erdek açıklarında kayalara çarparak batmak üzeriyken yoğun çabalarla kurtarıldı. Fakat vapurun başı bir türlü beladan kurtulamıyordu bu defa da 1915 Mart ayında bu seferde Silivri açıklarında İngiliz Denizaltından atılan torpili yedi ve ağır yara almasına rağmen yine de yüzdürüldü.

bandirma-vapuru(-fotograf-3-).png

 

Bandırma Vapuru Samsun’a Atatürk ve arkadaşlarını bıraktıktan sonra posta vapuru olarak hizmetine 1925 yılına kadar devam etti. Bandırma Vapuru artık iyice yorulmuştu ve arızalandı. Tamir edilmesi olanaksız olunca da Haliç’te gemi söküm işiyle uğraşan İlhami Söker’e satıldı ve parçalandı. Kuruluş savaşının denizde ki bu kahramanın yok olmasına gönüller razı olmadı ve 1999 yılında Bandırma Vapurunun bir benzerinin yapılması projesi başlatıldı. Bu proje 2001 yılında hayata geçirilerek Vapur 18 Mayıs 2003 yılında müze olarak ziyaretçilere açıldı.

bandirma-vapuru(-fotograf-4-).jpg

 

Kurtuluşa yelken açan Bandırma Vapurunda kimler vardı, hiç düşündünüz mü? Ya da Atatürk ve silah arkadaşları kimlerden oluşuyordu? Peki, Bandırma Vapuru personeli yalnızca Kaptan İsmail Hakkı’dan mı ibaretti? İşte aslında pek de bilinmeyenlerin listesini yazalım dedik, çünkü onların hiçbir zaman unutulmasına gönlümüz razı değil.  Atatürk dâhil tam tamına 55 silah arkadaşı Bandırma Vapurunun yolcularını oluşturuyordu. 1)9.Ordu Müfettişi Mirliva (Tuğgeneral) Mustafa Kemal Paşa (Atatürk ). 2) 3. Kolordu Komutanı Erkan-ı Harp Mir Alayı (Kurmay Albay) Refet (Bele Paşa). 3) Müfettişlik Kurmayı Başkanı Erkan-ı Harp Mir Alayı Manastırlı Kazım (Dirik Paşa). 4) Müfettişlik Sağlık Daire Başkanı Tabip Miralay İbrahim Tali (Öngören). 5) Kurmay Başkan Yardımcısı Erkan-ı Harp Kaymakamı (Kurmay Yarbay) Mehmet Arif Bey (Ayıcı). 6) Karargâh Erkan-ı Harbi ve İstihbarat ve Siyasi şube Müdürü Erkan-ı Harp Binbaşısı Hüsrev Gerede. 7) Müfettişlik Topçu komutanı Topçu Bin Başı Kemal Bey (Doğan). 8) Müfettişlik Sağlık Daire Başkan Yardımcısı Tabip Binbaşı Refik Bey (Saydam). 9) Müfettişlik Baş Yaveri Yüzbaşı Cevat Abbas Bey (Gürer). 10) Dr. Yüzbaşı Behçet Efendi. 11) Kurmay Mülhakı Mümtaz (Tunay). 12)  Kurmay Mülhakı Yüzbaşı İsmail Hakkı (Ede). 13) Müfettişlik Emir Subayı Yüzbaşı Ali Şevket (Öndersev). 14) Karargâh Komutanı Yüzbaşı Mustafa Vasfi (Süsoy). 15) Mülhak Yüzbaşı Rauf. 16) Yüzbaşı Hersekili Ahmet Efendi. 17) Kurmay Başkanı Emniyet Subayı Üsteğmen Hayati. 18) Kurmay Mülhakı 3. Kolordu Komutan Yaveri Üsteğmen Arif Hikmet (Gerçekçi). 19) İAŞ Subayı Üsteğmen Abdullah (Kunt). 20) Mülhak Teğmen Zebur. 21) Müfettişlik İkinci Yaveri Teğmen Muzaffer (Kılıç). 22) Emir Subayı Teğmen Ruhsat. 23) Adli Müşavir Ali Rıza Efendi. 24) Tabur Hesap Memuru Rahmi Efendi. 25) Tabur Hesap Memuru Ahmet Nuri Efendi. 26) 1. Sınıf Kâtip Faik Efendi (Aybars). 27) 4. Sınıf Kâtip Memduh Bey (Atasev). 28) Zabit Vekili Tahir Efendi. 29) Alay Kâtibi Yahya Efendi. 30) Tabur Kâtibi Süleyman Fehmi Efendi. 31) Hesap Memuru Şükrü Efendi. 32) Kıdemli Çavuş Osman Nuri Oğlu Ali Faik. 33) Kıdemsiz Çavuş İbrahim İzzet Oğlu Atıf. 34) Çavuş Mustafa Oğlu Kemal. 35) Çavuş Kemal Oğlu Mustafa.36)Onbaşı Tevfik Oğlu Âdem. 37) Onbaşı Ali Oğlu Refet. 38) Onbaşı Abdullah Oğlu Ali. 39) Nefer Hüseyin Oğlu Mehmet. 40) Nefer Ahmet Oğlu Emin. 41)  Nefer Mustafa Oğlu İsmail. 42) Nefer İbrahim Oğlu Ömer. 43) Nefer Kerem Oğlu Mehmet. 44) Nefer Mehmet Oğlu Mehmet. 45) Nefer Hasan Oğlu Ulvan. 46) Nefer Mehmet Oğlu Durmuş. 47) Nefer Mehmet Oğlu Ali. 48) Nefer Şakir Oğlu Nuri. 49) Nefer Hasan Oğlu Hüseyin. 50) Nefer Abdullah Oğlu Musa. 51) Nefer Abdullah Oğlu Mehmet. 52) Nefer Mehmet Oğlu Hasan. 53) Nefer Bekir Oğlu Mahmut. 54) Nefer İhsan Oğlu Mehmet Lütfi. 55) Nefer Ali Oğlu Musa.

samsuna-ayak-basis--dil-iskelesi-(-fotograf--5-).jpg

 

Bandırma Vapurunun da Kaptanı İsmail Hakkı dâhil olmak üzere tam 21 personel mevcuttu. 1) Gemi süvarisi İsmail Hakkı Durusu. 2) İkinci Kaptan Üsküdarlı Tahsin Kaptan. 3) Çarkçı Başı Mehmet Ağa Oğlu Hacı Süleyman. 4) Gemi Kâtibi İsmail. 5) Lostromo Hasan Reis. 6) Serdümen Göreleli Ali Oğlu Basri. 7) Ambarcı  Rizeli Süleyman Oğlu Mahmut. 8) Ambarcı Silivrili Hasan Oğlu Mehmet. 9) Tayfa Süleyman Oğlu Cemil. 10) Tayfa Hüseyin Oğlu Rahmi. 11) Tayfa Mesut Oğlu Temel. 12) 1. Kamarot Muharrera Oğlu Hacı Tevfik (Ulusu). 13) Kamarot İbrahim Oğlu Mehmet. 14) Kamarot Yamağı Mustafa Oğlu Halit. 15) Ateşçi Koyunhisarlı Yusuf Oğlu Halit. 16) Ateşçi Rizeli Arif Oğlu Mansur. 17) Ateşçi Osman Oğlu Hacı Hamdi. 18) Kömürcü Hasan Oğlu Mehmet. 19) Kömürcü Mehmet Ali Oğlu Ömer Faik. 20) Vinçi İsmail Hakkı. 21) Vinçi Ali Oğlu Galip.

Ülkemizi işgal eden Emperyalistlere karşı bağımsızlık ve özgürlük mücadelesi vermek için yola çıkmış bu 76 kahramanların unutulmaması dileğiyle.

belge--2--.jpg

Kaynakçalar:-  

https://www.haberturk.com/yazarlar/murat-bardakci/1974048-iste-mustafa-kemal-pasaya-verilen-samsun-talimatinin-sultan-vahideddin-imzali-orijinal-nushasi

http://www.samsunkulturturizm.gov.tr/TR,59877/bandirma-vapuru.html

http://www.egitimkutuphanesi.com/bandirma-vapuru39nun-tarihcesi-bandirma-vapuru39ndan-goruntuler/

http://www.wiki zero.net/index.php?q=aHR0cHM6Ly90ci53aWtpcGVkaWEub3JnL3dpa2kvQmFuZMSxcm1hX1ZhcHVydQ

https://malzemebilimi.net/bandirma-vapurunun-yapimi-ve-tarihcesi.html

https://onedio.com/haber/19-maddede-ataturk-un-samsun-a-yolculuk-ettigi-tarihi-vapur-bandirma--510688

 

HABERE YORUM KAT
UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.
1 Yorum