Gazete Duvar'dan Nergis Demirkaya'nın haberine göre TBMM 15 Temmuz Darbe Girişimini Araştırma Komisyonu, İçişleri Bakanlığı aracılığıyla 81 ilin valiliği, il emniyet müdürlüğü, il jandarma komutanlıkları ve belediye başkanlıklarından darbe girişiminin bastırılması, darbe gecesi görevini aksatanlar, darbe girişiminin önlenmesinde halkın rolü, sonrasında alınan tedbirlerle ilgili bilgi istedi.

7 sorudan oluşan bilgi talep formunda ayrıca tüm kurumlardan “Bundan sonra her türlü darbe girişiminin önlenmesi için alınması gereken tedbirlerle ilgili görüş talep ve öneriler” istendi.

“KOMUTANIM” HİTABI KALDIRILSIN
Araştırma Komisyonu’nun talebi üzerine istenen bilgiler hazırlanarak Meclis’e gönderildi. Darbe girişimini önlemek için alınması gereken tedbirler ve öneriler içinde askeri kurumlarla ilgili şunlar dikkat çekti:
– Tüm askeri birlikler il dışına çıkarılsın.
– Devletin, rejimin koruyuculuğu askere ait algısı yıkılıp bunun tüm kamu görevlilerine tevdi edilmesi kanunla sabitlensin.
– Askeri kurum ve kuruluşların tamamı milli irade ile iktidara gelmiş siyasi otoriteye bağlanmalı, hiçbir makam ve mevkii sahibinin askeri rütbe sahiplerine “komutanım” diye hitap etmemesi sağlansın.
– Darbe girişimlerine karşı acil müdahale eylem planları hazırlanıp tatbikatlar yapılsın.
– Savaş uçağı, tank gibi ağır silahların kullanılması emri daha yüksek makamlarca verilsin.
– Savaş uçağı, tank kullanan personelin emri teyit edebileceği bir başka makam da olsun.
– Askeri personel kanunsuz emir ve talimatları yerine getirmeme konusunda bilinçlendirilsin. Hizmet içi eğitimlerde darbe konularına da yer verilsin.
– Darbe girişiminin önlenmesi amacıyla askeri okulların müfredatına ders konulsun.

EMNİYET AĞIR SİLAHLARLA DONATILMALI
Darbelerin askerler tarafından yapıldığına dikkat çekilen açıklamalarda emniyetin ağır silahlarla donatılması konusunda çok sayıda öneri yer aldı:
– Emniyet birimleri zırhlı araç ve ağır silahlarla bunun mühimmatı ve personel açısından takviye edilsin.
– Hava araç sayıları arttırılmalı, darbe girişiminde askeri araçlara karşı koyabilmek için paletli ve zırhlı taşıyıcı, atak helikopteri, hava ve kara füze savunma sistemi gibi daha donanımlı araç ve tesisata ihtiyaç vardır.
– Uzun namlulu silah ve mühimmat tüm personele yetecek çelik yelek, başlık verilsin.
– Emniyette daha ağır silahlarla donatılmış “Özel Harekat Birliği” oluşturulsun.
– Stratejik öneme sahip valilik, emniyet, MİT, belediye, baraj, elektrik üretim yerleri gibi noktalar fiziki olarak -füzesavar, uçaksavar gibi- ağır silahlarla donatılıp korunsun.
– İçişleri Bakanlığı’na bağlı özel silahlara sahip, özel eğitimli polis ve jandarmalardan oluşan Ankara merkezli “Anayasayı Koruma Birimi” teşkil edilsin.

BELEDİYELER SİLAH İSTEDİ
Belediye başkanlıkları da Meclis’e darbelerin önlenmesi için alınacak tedbirlerle ilgili çok sayıda öneri gönderdi. Belediyelerin silahlandırılması başta olmak üzere şu öneriler dikkat çekti:
– Bu tür oluşumlara karşı belediye başkanına gerekli yetki verilmeli ve silah, mühimmat temin edilerek eğitilecek ve önceden belirlenecek kişilere silah ve araç temini yapılması düşünülmelidir ki emniyet ve askeri unsurlara anında yardıma gidilebilsin.
– Belediye bünyesinde çalışmakta uygun görülen birimlere ve personellere silah ruhsatı verilsin, belediye başkanlarına kendini ve kurumunu koruma noktasında silah ve mühimmat sağlansın.
– Belediye güvenlik personelinin silahları nitelik ve nicelik olarak kuvvetlendirilsin.
– Tüm mahalli idareleri kapsayacak şekilde bir eylem planı hazırlanmalı, kamuya ait binalar, tesisler için merkezi anons yayın sistemi kurulmalı, üst yönetici makam oda ve konutlarına panik butonları konulsun.

GÜVENLİK SORUŞTURMASI VE REFERANS SİSTEMİ
Yerel yönetimlerin önerileri içinde kamuda “terör örgütleriyle” bağlantılı personelin tespiti için de öneriler vardı:
– Özellikle TSK, emniyet ve jandarmaya alınacak personelin güvenlik soruşturması daha hassas, teferruatlı, detaylı ve gizli olarak güvenilir personelce yapılmalı. Personelin yanı sıra 1’inci derece akrabalar da soruşturulsun.
– Üst düzey yöneticilerde liyakat ve sadakate önem verilsin.
– Tüm kamu personeline darbe girişiminin önlenmesi konusunda ne şekilde hareket etmesi gerektiği ve yapması gerekenler konusunda uzman eğiticiler tarafından kurs ve seminer verilsin.
– Devlet kurumuna alınırken güvenlik soruşturması yanı sıra referans sistemi getirilip, referans verene sorumluluk yüklensin.

‘MİLLİ SOSYAL MEDYA KURULABİLİR’
Darbelere karşı toplumun bilinçlendirilmesi için alınması gereken önlemler içinde dikkat çekenler ise şunlar oldu:
– Eğitim müfredatına darbelerin zararlarıyla ilgili dersler konulsun, öğrenciler bilinçlendirilsin.
– Kamu spotları oluşturularak darbelerin demokrasiye ülke ekonomisine verdiği zararlar anlatılsın.
– Terör örgütlerinin eleman temininde yükseköğretimdeki barınma sorununu kullanıyor. KYK ve özel yurtların yanı sıra öğrencilerin kaldığı evler yurt statüsünde değerlendirilerek denetlenmeleri için hukuki yetkiler sağlansın.
– Milli sosyal medya kurulabilir.
– Sivil savunma tatbikatları gibi darbe önleyici tatbikatlar yapılsın.

‘AB UYUMU DEĞİL TÜRKİYE GERÇEKLERİ’
Emniyet birimlerinden gelen öneriler içinde OHAL süresince uygulanacak gözaltı sürelerinin “terörle mücadelede” büyük fayda sağladığı belirtilerek en az 10 gün olması istendi, “AB Uyumu değil Türkiye gerçekleri” denildi:
– Terörle mücadele mevzuatı ayrı olarak düzenlenmeli. Yakalama, gözaltı, arama yetkileri daha rahat uygulanmalı. Gözaltı süreleri daha uzun olup, tutuklu yargılanma sağlansın.
– Sıkıyönetim, seferberlik, OHAL durumlarında Bakanlar Kurulu kararına gerek kalmadan ilanen yetki kullanılmasına imkan verilecek düzenleme yapılsın.
– Terörle mücadele yasaları AB uyum kriterlerine göre değil, ülkemiz gerçeklerine göre çıkarılsın.
– KHK ile tanınan gözaltı süresinin sağladığı faydalar göz önünde bulundurularak 4 gün olan gözaltı süresinin 10 güne çıkarılması terör örgütleriyle mücadeleye yarar sağlar.
– KHK ile askeri mahallerde arama hakkı verilen adli kolluk uygulaması devam etsin.
– İletişim ve enerji kaynaklarının sabote edilme riskine karşı tüm camilere jeneratör takviyesi yapılmalı, imamlar, müezzinler aracılığıyla anonslarla halk bilgilendirilsin.
– Darbe süreçlerinin simgesel kalıntıları olan sokak, cadde, okul, kışla, askeri birlik, stadyum, spor tesislerine darbe ve darbecilere ait isimler verilsin.