Yıkıcı etkileri olan MS hastalığı nedir?

Öncelikle şunu belirtmek gerekir ki bu hastalığa Multipl denmesinin nedeni, beyin ve omuriliğin birçok farklı alanını etkilemesindendir. Aniden ortaya çıkabilir ya da kaybolabilir. Belirtileri çok çeşitlidir. Hastadan hastaya değişiklik gösterebileceği gibi aynı hastada da zaman içinde farklılaşabilir. Skleroz denmesinin nedeni ise hastalığın beyin ve omuriliğin hasarlı alanlarında sklerozan plaklar yani sertleşmiş dokular oluşturmasıdır. Özetle MS, merkezi sinir sistemini oluşturan beyin ve omurilik üzerinde yıkıcı etkileri olan, kişinin yaşamsal fonksiyonlarını bozan ve ataklarla seyreden bir hastalıktır.

MS, en çok gençleri seviyor

Hastalık daha çok genç erişkinlerde görülür. Çocuklarda ve ileri yaştaki kişilerde ise daha nadirdir. MS’de aileleri en çok üzen, genç yaştaki çocuklarının en verimli olmaları gereken yaşta bu hastalığa yakalanmalarıdır. Buna karşın hastalığı hafif seyreden MS’li kişiler meslek edinebilir, yaşamını devam ettirebilir. MS, travmalardan sonra genç insanlarda en sık görülen ikinci nörolojik bozukluk tipidir. 

MS, vücudun bağışıklık sistemindeki normal işleyişi bozar. Bilindiği gibi normal şartlarda bağışıklık sistemi bizi hastalıklara karşı korur. Değişik nedenlerle bazen bu sistem vücuttaki normal dokuları da yabancı görmeye başlar ve onlara hücum eder. Hastalık sinir sisteminin farklı bölgelerini farklı zamanlarda etkileyebilir. İlerleyen hastalık kişinin görme, yürüme, konuşma gibi yaşamsal öneme sahip fonksiyonlarını bozar.

Sigara içmek ve D vitamini eksikliği riski yükseltir

Erken teşhis edilmesi durumunda hastalığın ilerlemesi geciktirilebilir ve atakların felçler gibi kalıcı etkiler bırakması engellenebilir. Sigara içmek ve D vitamini eksikliği, MS’e neden olan risk faktörlerinin başında gelmektedir. Değişik virüsler, hava ve çevre kirliliği, yoğun strese maruz kalmak gibi faktörler de hastalığın oluşmasına zemin hazırlayan etkenler arasındadır. Henüz hastalığı önlemenin bir yolu bulunmadığından riski artıran faktörlerden kaçınmak en etkili korunma yöntemi olacaktır. 

MS hastalığının belirtileri nelerdir?

Hareket sistemi tutulunca: Sadece tek bir kolda ya da bacakta, bir vücut yarısında, her iki bacakta veya tüm kol ve bacaklarda kısmi felçler, kasılmalar, aşırı yorgunluk, konuşma bozuklukları, mesane ve bağırsak kontrol kayıpları.
Duyu sistemi tutulunca: Kol ve bacaklarda uyuşma, yanma, duyu azalması, duyuların artması, gövdede duyu azalması.
Beyincik tutulunca: Dengesizlik, ellerde titreme, sarhoş gibi yürüme ve konuşma, hızlı göz hareketleri, ayakta dik duramama.
Göz siniri ve beyindeki görme yolları tutulunca: Bir gözde görme kaybı, renkli görmede bozulma, çift görme, görme alanlarında kayıplar oluşabilir.

Belirtilerin kaybolup tekrar alevlenmesi, teşhiste belirleyicidir

MS’in tek bir tanısal yöntemi yoktur. Genellikle hastanın öyküsü, nörolojik muayene bulguları, beyin ve omurilik MR sonuçları, bazı durumlarda belden sıvı alınarak bakılan beyin ve omurilik sıvı bulguları ve bazen de elektrofizyolojik testler bir arada incelenerek tanı konur. 

Bazen belirtiler hafiftir kendi kendine kaybolabilir. Bu nedenle çoğu kişi, doktora gitmeye gerek duymaz. İlk belirtilerden sonra şikayetlerin yeniden ortaya çıkması yıllar alabilir. Aynı zaman içinde belirtiler sıklaşıp, tablo ağırlaşabilir. Dolayısıyla çoğu kişi, ilk belirtiler görüldükten bir süre sonra MS hastası olduğunu öğrenir.

MS nasıl tedavi edilir?

MS tedavileri, mevcut klinik tablonun düzeltilmesi ve ataklardan korunmaya yöneliktir. Çoğu hastada ilaç kullanımı ile başarı sağlanabilmektedir. Buna rağmen iyileşmeyen ve ilerleyen hastalık söz konusu ise tedavi de buna uygun olarak yeniden değerlendirilmelidir.

Gereği halinde plazmaferez tedavisi düşünülebilir. Bunun için de hastaneye yatmak gerekmektedir. Burada kişiden kan alınır. Diyaliz makinesine benzer bir makinede filtreden geçirilir. Böylece bedende dolaşımda olan bazı antikorlar temizlenerek kişinin iyileşmesi hedeflenmektedir. Tedaviye ayrıca hastanın şikayetleri ile bağlantılı olarak kas gevşeticiler, mesane problemlerine yönelik ilaçlar, fizyoterapi ve depresyon ilaçları da eklenebilir.

Fiziksel egzersizler hastaların kaslarının çalıştırılması açısından önemlidir. Aynı şekilde psikolojik anlamda tedavi de büyük önem taşır. Hastalığın dönemlerinin belirsiz seyretmesi, iyileşmelerin ya da alevlenme dönemlerinin ne kadar süreceğinin bilinmemesi, hastalarda kaygı oluşturan durumların başında gelmektedir. Psikolojik tedavi ve rehabilitasyon her hastalıkta olduğu gibi MS’te de önem taşır. Rehabilitasyon genel anlamda fonksiyonel olarak kısıtlanmış bireyi, en uygun metal, fiziksel ve sosyal fonksiyonel duruma ulaştırmayı amaçlar.

MS’de Manyetik Uyarı (TMS) Tedavisi

Birçok bilimsel araştırma, MS’de TMS uygulamalarının müzmin yorgunluk, güç kayıpları, kas kasılmaları ve mesane kontrolü üzerinde dolayısıyla tüm hayat kalitesinde ciddi olumlu düzelmeler yaptığını göstermiştir. Ayrıca TMS’nin atak sıklığını da azalttığı düşünülmektedir. TMS uygulamaları MS’te 15 seans olarak uygulanmalıdır. Tedavi süresi 15-45 güne yayılabilir. Seanslar bittikten sonra 1-2 aylık aralar verilerek yapılacak birer seans idame tedavileri ile hem tedavi pekiştirmeli hem de seyir takip edilmelidir.