Türkiye sebze meyvede olduğu gibi bitki zenginliğinde de şanslı ülkelerden biri. Anadolu’da yetişen binlerce tür bitkinin bir kısmı sofralarımızda baharat olarak kullanılıyor. Bunların bazıları dağlardan toplanırken, bahçe üretimi de giderek yaygınlaşıyor. Safran da bunlardan biri. Hatta safran bu bitkiler arasında ekonomik değeri en yüksek olanlardan biri diyebiliriz. Tarım ile uğraşıyorsanız ve yeni arayışlar içindeyseniz safran yetiştirmeyi deneyebilirsiniz.

Eğer yaşadığınız bölge safran yetiştirmeye uygun bir iklim ve toprak yapısına sahipse hiç düşünmeden bu işe girebilirsiniz. İlaç ve kimya endüstrisinin ham maddelerinden biri olan safranın gram fiyatı 20 TL civarında. Hatta Arap ülkelerinde kilo fiyatı 40 bin TL’ye kadar çıkıyor. Safran yetiştirmek için sulu toprağa sahip olmanız gerekmiyor. 3 bin TL masrafla yılda 14 bin TL gelir elde etmek mümkün.

Anadolu’da yüzyıllardır üretilen safran bitkisi, bugün adından da anlaşılacağı üzere Karabük’ün tarihi ilçesi Safranbolu’da yaygın olarak bulunuyor. Tokat, Kastamonu ve Şanlıurfa gibi illerimizde de deneme üretimleri yapılıyor. Safran, dünyanın en pahalı baharatlarından biri. Lokum ve ilaç üretiminin yanı sıra boya sektöründe de kullanılıyor. Safranbolu safranının gram satış fiyatı 20 TL’den başlıyor. Dış pazarlarda ise bu rakam iki katına kadar çıkabiliyor. Dünya piyasalarında safranın gramı altınla neredeyse eşdeğer tutuluyor. Bu ürünü yaygın olarak üreten ülkeler önemli döviz girdileri elde ediyor. İşte bu kadar pahalı olan safran, ülkemizde sadece 30 dönümlük bir alanda üretiliyor. Yeni girişimciler için safran yetiştiriciliği iyi bir fırsat olabilir.

Tarımsal ürün yetiştiriciliği konusunda yayınlanan makalelerde genelde “önce pazar bulun” uyarısı yapılır. Ancak bana göre safranda durum farklı. Önce kaliteli safran yetiştirmeyi başarın. Gerisi çok da zor değil. Bu kadar değerli bir ürünün elinizde kalma olasılığı neredeyse sıfır.

Masrafı az, işçiliği zor

Safran, Akdeniz Bölgesi’nin nemli bölgeleri hariç Türkiye’nin her yerinde uygun toprak yapısında yetişebiliyor. Tohumluk soğan dışında başka bir masrafı yok. Bir dönümlük alanda kullanılacak gübre ve soğan için yaklaşık 3 bin TL’lik maliyet yeterli. Ancak tohumluk soğan sıkıntısı var. Safran tarımında soğanlar bulunduğu yerden üç yılda bir çıkarılarak yerleri değiştiriliyor. Üretim yapan çiftçi sayısı çok az olduğu için, yeni girişimcilerin tohumluk soğan satın alıp üretim yapma şansı az. Ancak Karabük Tarım İl Müdürlüğü soğan üretimini artırmak için çiftçileri destekliyor. Ekim yapacaklara soğan tohumu temininde yardımcı oluyor.

Ne zaman ve nasıl dikilir?

Soğan dikilmeden önce çok iyi bir toprak hazırlığı ister. Derin sürümden sonra 3-4 kez ikileme ister. Soğanlar 30-40 cm sıra arası çizilere, 20 cm derinliğe dikilir. En iyi gübreleme yanlış ahır gübresiyle(soğanları örtecek kadar) örtülür ve yiye toprakla kapatılır. Dikim. Ağustos 20 – Eylül 10 arasında yapılır. Dikildiği yılın 15 Ekim – 15 Kasım tarihleri arası çiçeklenmeye başlar. İlk yıl çiçek verimi önemsizdir. 2. yıl dekardan 0.75 – 1 kg kadar ürün alınır. 3. Yıl verim 1 – 1.5 kg kadardır.4 yıl dekardan 1 kg kadar daha ürün alabilmektedir. 4. yılın sonunda Haziran – Temmuz aylarında soğanlar sökülerek başka bir alana 4 yıl için tekrar dikilir. Soğan üretimi için dikilen soğan miktarının 2 katı kadar soğan elde edilir.

Safran yetiştiriciliği ile ilgili daha detaylı bilgiyi Tarım İl ve İlçe müdürlüklerinden alabilirsiniz. Ayrıca Prof. Dr. Hüseyin Koç’un Safran Yetiştiriciliği kitabını da okumanızda fayda var.