Özel gereksinimli çocukları farklı gruba ayırmak önemli. Her çocuğun davranışına göre mobilya tercih etmek bu konudaki en önemli detay. Örneğin; Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB) olan çocukların odaları tasarlanırken fiziksel olarak zarar görecekleri kazalara karşı, masa ve yatak kenarlarının korunaklı olması gerekirken Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) olan çocukların odalarında ise çocuğun dikkat sürecini uzatmak adına odasında konsantrasyonuna zarar verecek oyuncak, süs eşyası ve tablo gibi malzemelerin korunaklı dolaplarda olması gerekiyor. Peki, odaları böyle tasarlamazsak ne olur? Gelin bu konudaki tüm detayları Çilek için açıklamada bulunan Klinik Çocuk Psikoloğu Yrd. Doç. Dr. Z. Deniz Aktan’dan dinleyin.

Aslına bakarsanız tüm aileler, çocukları için en iyi odayı tasarlamak istiyor. Fakat özel gereksinimli çocuklar için mobilya seçimi diğer mobilya seçimlerinden daha önemli bir süreç. Çocukların kendine ve çevrelerine zarar verecek mobilya parçalarını odalarda bulundurmamak önemli. 

“Mobilyaların çocuğun yaşına uygun boyutta tasarlanması gerekir”
 

Bu farkındalıkla öncelikle özel gereksinimli çocukları gruplara ayırmak gerektiğini söyleyen ve Çilek için açıklamalarda bulunan Klinik Çocuk Psikoloğu Yrd. Doç. Dr. Z. Deniz Aktan, “İlk olarak nörolojik boyutta eksiklikleri olan çocuklara odaklanırsak, şüphesiz akla gelecek ilk grup Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB) olan çocuklar olacaktır. Özellikle sosyal çevreyle olan ilişkileri konusunda çekimser olan ve ilişki kurmaya zorlandıklarında zaman zaman öfkelenen OSB’li çocukların odaları tasarlanırken bu özellikleri göz önünde bulundurulmalıdır. Örneğin, fiziksel zarar görecekleri kazalara karşı, masa ve yatak kenarlarının korunaklı olmasının yanı sıra, kendisine ya da çevresine zarar verebilecek sert materyallerden üretilmiş portatif mobilya parçalarına (takıp çıkarılabilen) ürün tasarımlarında yer verilmemelidir. Diğer yandan özel eğitim sürecinde sahiplenme ve aidiyet becerilerinin geliştirilmesine katkı sunabilmesi için mobilyaların çocuğun yaşına uygun boyutta tasarlanması gerekir. Nörolojik eksiklikleri olan bir diğer grup olarak Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) olan çocuklara odaklanırsak, bu grubun ihtiyaçlarının OSB grubundan kısmen farklılaştığı söylenebilir. Örneğin OSB grubunda açık raf ve dolaplar tercih edilirken, bu grupta dolapların kapaklı olması ve çocuğun dikkat sürecini uzatmak adına odasında konsantrasyonuna zarar verecek oyuncak, süs eşyası ve tablo gibi malzemelerin korunaklı dolaplarda olması oldukça önemli. DEHB’li çocuğun dikkat performansını arttırmak için özellikle çalışma masasında çok ayrıntıların olmaması ve sade bir şekilde dekore edilmesi gerekir” dedi. 

Her çocuğun eğitim ihtiyacı göz önünde bulundurularak, özellikle masanın gözü yormayacak şekilde gün ışığını arkadan almasının önemli olduğunu söyleyen Yrd. Doç. Dr. Aktan, “Zaman zaman hem OSB’li hem DEHB’li hem de SP’li çocukların eğitim sürecine bilgisayarlar ve tabletlerle katkı sunulması gerekebileceğinden, özellikle çocukların ekran ışığından olumsuz etkilenmemesi adına çalışma masasına yansıyacak doğal ışığın arkadan alınması gerekir. Bunun haricinde çocuğun ihtiyaçlarını kolaylıkla karşılaması adına özellikle SP’li (Serebral Palsy) grubun dolap ve yatağının birbirine yakın olması, çocukların hayata entegre olma sürecine de katkı sunacaktır. Özel gereksinimli çocukların odalarının renklerine gelince, her grup için geçerli olan yumuşak renk kullanımı oldukça önemli. Özellikle OSB’li çocukların canlı renklere dair takıntılara sahip olma olasılıkları göz önünde bulundurulunca, bu grupta yumuşak tonlarda boyanan oda ve benzer tonlarla dekore edilen mobilyaların olması çok önemli. DEHB’li çocuklar ve SP’li çocuklar için de dikkat ve konsantrasyon becerilerinde olumlu etkileri olduğu bilinen yumuşak tonlarla dekore edilen odalar hem yaşama hem de eğitim hayatlarına uyumları açısından büyük önem taşımakta.”