Bir kupanın üzerinde sevdiğiniz bir anı görmek kadar keyifli az şey vardır. Ama o anı, ekranda pırıl pırıl görünürken gerçek kupada bulanık ya da kenarları kırpılmış çıkıyorsa, sorun genellikle üç başlıkta toplanır: çözünürlüğü doğru kurmamak, DPI/PPI’yi karıştırmak ve baskı alanını kupanın gerçek ölçülerine göre planlamamak. Neyse ki bu adımların her biri evde uygulanabilecek basit kontrollerle düzeltilebilir.
Ekran ile baskı arasındaki farkı netleştirmek iyi bir başlangıçtır. Ekranda piksel yoğunluğunu PPI (pixels per inch) belirler; baskıda ise yazıcının yüzeye bıraktığı nokta sıklığı DPI’dır (dots per inch). Bu iki kavram sıklıkla birbirine karışır; oysa baskıda netlik, “nihai baskı boyutunda” piksel yoğunluğunun yeterli olmasına bağlıdır. Bu yüzden dosya çözünürlüğünü, baskıda kullanacağınız fiziksel ölçüyle birlikte düşünmek gerekir.
Aşağıdaki adımlar, evde tasarım yapanların en sık düştüğü tuzakları atlatmasına yardım eder.
ÇÖZÜNÜRLÜK VE DPI: NE ZAMAN 300 PPİ?
Küçük ve yakından bakılan baskılarda güvenli alt sınır, çalışmayı nihai baskı boyutunda 300 ppi olarak hazırlamaktır. Bu, fotoğraf ve ince detaylı illüstrasyonlarda keskinliği korur. Büyük afişlerde izleme mesafesi arttığı için daha düşük PPI kabul edilebilir; ancak promosyon kupa bardak gibi ele alınan, küçük yüzeylerde 300 ppi gerçekçi ve pratik bir hedeftir. Görüntünüz küçükse yazılımda “sadece DPI değerini” artırmak çözüm değildir; piksel eklemeden DPI’ı artırmak yalnızca baskı boyutunu küçültür, keskinlik kazandırmaz. Gerekiyorsa daha yüksek çözünürlüklü bir orijinal bulun veya yeniden tarama/çekim yapın. 300 ppi’nin yanında, tasarım uygulamalarında “Etkin PPI” (görüntünün sayfadaki yerleşim boyutuna göre oluşan gerçek ppi) kontrolünü yapmak da iyi pratiktir; çünkü yerleşimde büyütülen bir görselin etkin değeri düşer.
BASKI ALANINI GERÇEKTEN KUPAYA GÖRE PLANLAYIN
Kupanın standartları tam sabit değildir; yine de 11 oz seramik kupalar için yaygın baskı alanı yaklaşık 200 × 96 mm civarındadır. Bazı üretici şablonlarında “tuşeli” genişlik 20 cm, yükseklik 9,5–9,6 cm olarak verilir. Kulba yaklaşan bölgelerde tasarımın başlangıcı için genellikle yaklaşık 20 mm içeri girmek önerilir; bu, sarma ve hizalama toleranslarını karşılar. Kupanın kendi ölçüleri de fikir verir: 11 oz kupalarda yükseklik yaklaşık 9,6 cm, çap 8,2–8,3 cm olarak listelenir; yüzeyin kavisini düşündüğünüzde üst ve alt dudaklara çok yaklaşan ince çizgi/metinler riskli hale gelir.
Pratik bir yaklaşım, önce üreticinizin şablon dosyasını edinmek ve kendi tuvalinizi bu ölçülere göre kurmaktır. Şablonların çoğunda “taşma payı (bleed)” ve bunun içinde “güvenli alan” yer alır. Arka plan renkleri/desenler bleed’e taşar; logo, metin gibi kritik öğeler güvenli alanın içinde kalır. Bu basit kural, kenarlarda istenmeyen beyaz çizgi riskini ciddi biçimde azaltır.
KENARLARDA İZ BIRAKMAMAK İÇİN: BLEED VE GÜVENLİ BÖLGE
Sarma baskıda (wrap) kâğıdın kupaya tam ve gerilimsiz oturması şarttır. Deneyimli üreticiler, üst ve alt dudaklardan yaklaşık 1/4 inç (≈6 mm) içeride kalmayı; kulp yönünde ise tasarımın en az 1 inç (≈25 mm) yaklaşmamasını önerir. Bu “güvenli alan” marjları, presin basınç/sıcaklık farkları ve kupaların hafif koniklikleri nedeniyle oluşabilecek küçük sapmaları telafi eder. Ayrıca, presinizin ve kupanızın kaplamasının değişkenlik gösterebileceğini unutmayın; ilk baskıyı mutlaka “pilot” olarak alın, izleme-kırpma paylarını bu denemeye göre nihai hale getirin.
PİKSEL–İNÇ HESABINI EZBERLEYİN
Hesap tek satırlık bir formüle iner: Piksel = İnç × PPI. Örneğin 8,5 × 3,7 inçlik bir alanı 300 ppi’de hazırlamak istiyorsanız, genişlik 8,5 × 300 = 2550 piksel, yükseklik 3,7 × 300 ≈ 1110 piksel olmalıdır. Bu tür bir “başlarken kontrol” alışkanlığı, eldeki görselin yetip yetmeyeceğini daha tasarımın en başında gösterir; baskıya yaklaşırken sürpriz yaşamazsınız.
RENK VE DOSYA AYARLARI: EVDE TUTARLI SONUÇLAR
Ev tipi yazıcılarla ve hobi sınıfı süblimasyon setleriyle çalışırken RGB renk uzayında, özellikle sRGB profilinde çalışmak pratik bir çözümdür; birçok yazılım ve yazıcı sürücüsü bu profili varsayılan olarak kabul eder. Kaynağınız Adobe RGB ise zincir boyunca (ekran, yazılım, sürücü) tutarlı profil yönetimi yapmanız gerekir; aksi durumda beklenmeyen kaymalar görebilirsiniz. Dosya formatında fotoğraf ağırlıklı işlerde yüksek kalite JPEG; saydam arka plan gerekiyorsa PNG tercih edin. İnce yazı ve açık renk–açık zemin kombinasyonundan kaçının; kıvrımlı yüzeyde harf detayları olduğundan ince algılanır. Üst/alt dudaklara birkaç milimetre koruma payı bırakmak, kenar akmalarında görülen dalgalı beyaz çizgileri engeller.
Akıcı Bir Ev İşi Akışı
- Kupanızı esnek bir mezurayla ölçün; üreticinin verdiği baskı yüksekliğini not edin.
- Tuvali bu ölçülere göre kurun; bleed ve güvenli alan kılavuzlarını açık tutun.
- Görsellerinizi nihai boyutta 300 ppi’ye oturtun; gerekiyorsa keskinleştirmeyi hafifçe uygulayın.
- %100 ölçekte ekran/prova kontrolü yapın, ardından düşük maliyetli bir deneme baskısı alın.
- Pres süresi/sıcaklık/tezgâh değişkenlerine göre küçük revizyonlarla nihai baskıya geçin.
Kupa tasarlamak; hediye, kişisel kullanım ya da mikro ölçekte satış için hızlı ve etkili bir yöntem. Ölçüyü doğru almak, çözünürlüğü “baskı boyutunda” planlamak ve güvenli alan/bleed kurallarına uymak, yüzeyi kavisli olan süblimasyon kupa bardak çalışmalarında bile net ve canlı sonuçlar sunar. Bir kez doğru şablonu oturttuktan sonra, aynı yapı taşlarını kullanarak farklı temalarda seri üretime geçmek çok daha kolay olacaktır.