Avrasya Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Ersin Sarı, soğuk havale hakkında bilinmesi gerekenleri anlatıyor. 

Soğuk havale nedir?

Beyindeki elektrik boşalımları nedeniyle gelişen havale, vücudun el, kol, yüz gibi belirli bölgelerinin bilinçsizce kasılmasına ve gevşemesine neden olur. Soğuk havale ise ateş yükselmesi gibi tipik havale belirtilerinin olmadığı bir sağlık problemidir. Soğuk havalede ateşin olmaması fark edilmesini zora sokabilir ve erken müdahaleyi geciktirebilir. Bu durum ise kalıcı fiziksel ve zihinsel problemlere yol açabilir.

Soğuk havale nasıl ortaya çıkar?

Soğuk havaleye sebep olan faktörler tam olarak bilinmemektedir. Ancak bazı nedenler soğuk havaleyi tetikleyebilir. Örneğin; halsizlik, beyaz ve açık açık ışığa doğrudan maruz kalmak veya çeşitli tümörler tetikleyici unsurlar arasında yer alır.

Soğuk havalenin belirtileri

• Bilinç kaybı,
• Vücutta kasılma,
• Gevşeme,
• Ağızdan köpük gelmesi,
• Tuhaf hareketlerde bulunma,
• Garip sesler çıkarma,
• Dişleri sıkma,
• Çevredeki cisimlere çarpma,
• İstemsizce gülme,
• Havale sırasında dışkı ya da idrar kaçırma.

Soğuk havalenin nöbet geçirme esnasında anlaşılması çok mümkün değildir. Genellikle nöbet sonrası görülen fiziksel değişiklikler soğuk havaleyi ele verir. Önceden fark edilmesi güç olduğundan ailede ateşli havale geçiren kişi ya da kişiler varsa risk artması sebebiyle gerekli önlemler alınmalıdır.

İlk müdahale nasıl olmalıdır?

İlk müdahalenin amacı, bebeğin nefes almasını sağlamaktır. Bunun için öncelikle nöbet geçiren bebeğin nefes yolunun tıkanmaması ve beynin oksijensiz kalmasının önlenmesi gerekir. Bunu sağlamak için nöbet sırasında bebeği yan çevirip ağzı açık tutulmaya çalışılmalıdır. Bu müdahale nefes borusunun tıkanmaması için dilin geri kaçmasını engeller.

Havalenin tipik belirtilerinden biri de vücudun gösterdiği istemsiz davranışlardır. Bu durumda yapacağı hareketler, eller ve kollardaki istemsiz davranışlar bebeğin çevredeki eşyalara çarpıp yaralanmasına yol açabilir. Bunu önlemek için etrafındaki eşyaları kaldırmakta yarar vardır. 

Ne yapılmamalı?

Dili geri kaçmasın diye zorla bebeğin dili öne doğru çekilmeye çalışılmamalıdır. Bu durum nefes almasını daha da zorlaştırabilir. Ayrıca dişlerini sıkan bebeğin ağzını açmak için ağza sert bir cisim sokmak daha ciddi yaralanmalara yol açabilir. Bir de bebeğin kriz esnasında soğuk suyun altına tutulması büyük bir hatadır.

Tedavisi var mı?

Soğuk havalede erken dönemde fark edilme ve doğru müdahale çök önemlidir. Çünkü oluşabilecek fiziksel ve zihinsel zararları önlemek için erken müdahale belirleyici bir rol oynamaktadır. Soğuk havale geçiren çocuğa EGG sonuçlarına göre bir müdahale yapılır. Gerekirse ilaç tedavisine başlanır.