Sıcaklıkların yüksek seviyelere ulaşmasıyla birlikte çoğu kişi tatil beldelerinde, deniz kenarlarında, parklarda daha uzun süre vakit geçirmeye başlıyor. Bu durum özellikle çocuklarda güneşin zararlı etkilerinin görülmesine yol açıyor. Baş dönmesi, mide bulantısı ve sersemlik hissi ile gelen sıcak çarpması, erken müdahale edilmediğinde ise çok ciddi sorunları beraberinde getiriyor. Avrasya Hastanesi İç Hastalıkları Uzmanı İsmail Çelik, sıcak çarpması ile ilgili bilinmesi gerekenleri anlatıyor.

Sıcak çarpması nedir?

Güneşin altında uzun süre zaman geçirmeye bağlı olarak vücut ısısını düzenleyen sistemin bozulmasıyla meydana gelen bir durumdur. Özellikle de ani sıcaklık artışlarında vücut, ısı dengesini ayarlayamaz ve bazı bozukluklar meydana gelir. Bu noktada vücut sıcaklığı 40 derecenin üstüne çıkar ve sıcak çarpması olarak adlandırılan tablo ortaya çıkar. Sıcak çarpması çok önemli bir konudur ve acilen müdahale edilmesi gerekir. Geç müdahale edilmesi halinde ise bazı organlarda ciddi hasarlar bırakabilir.

Uzun süre güneşe maruz kalanlar dikkat

Sıcak çarpmasının oluşmasındaki en büyük etken, uzun süre çok yüksek sıcaklıklara maruz kalmaktır. Bu durum kimi zaman tatillerde başımıza gelebilir kimi zamansa yüksek ısının olduğu yerlerde çalışmak durumunda kaldığımızda yaşanabilir. Sıcaklığın yanı sıra yüksek nem de vücut soğutma mekanizmasını azaltarak sıcak çarpmasına zemin hazırlayabilir. 

Terlemek vücut için sağlıklı bir süreçtir. Aynı zamanda çok sıcak havalarda vücudun ısı dengesini ayarlamak için solunum ile birlikte başvurduğu yöntemlerden biridir. Ancak bir sebepten yeteri kadar solunum ve terleme sağlanmazsa sıcak çarpması yaşanabilir. 

Güneş çarpmasının belirtileri nelerdir? 

Söz konusu güneş çarpması olduğunda en yaygın belirtilerini şu şekilde özetlemek mümkündür;
Yüksek ateş,
Baş ağrısı,
Mide bulantısı, kusma,
Sersemlik,
Baş dönmesi,
Çarpıntı,
Kaslarda meydana gelen kramplar,
Cilt kuruluğu,
Uykuya karşı eğilim.

Bu kişiler sıcak çarpması konusunda risk altında

Yüksek sıcaklık en çok bebekleri, çocukları ve yaşlıları olumsuz etkiler çünkü bu yaş grubundaki kişilerin güneşe karşı dirençleri daha düşüktür. Ayrıca;

Tansiyon hastaları,
Şeker hastaları,
Kronik böbrek yetmezliği olan hastalar,
Aşırı kilolu kişiler,
Sıcak havalarda çok fazla alkol tüketen kişiler,
Psikiyatri hastaları,
Kanser hastaları,
Yetersiz sıvı alanlar,
Hamileler de riskli grup arasında yer alır.

Sıcak çarpmasına ilk müdahale nasıl yapılmalı?

Güneş çarpması önemli bir konu olduğundan mutlaka ilk müdahale yapılmalı ve durum kontrol altına alınmalıdır. Bunun için öncelikle kişi, çok daha serin bir ortama taşınmalıdır. Daha sonra kişinin vücut sıcaklığını düşürmek amacıyla soğuk suyla ıslatılmış bir bez yardımıyla serinletin aynı zamanda yelpaze yapacak bir şey bularak da serinlemesine yardımcı olun. Cilde yakın damarların bulunduğu koltuk altı, kasık, boyun gibi bölgelere buz torbaları yerleştirin. Eğer ev ortamında ise kişiye soğuk su ile duş yaptırın.

Sıcak çarpması nasıl tedavi edilir?

Sıcak çarpmasının olduğu durumlarda ilk yardım uygulamalarından sonra kişi mutlaka hastaneye götürülmelidir. Eğer durum soğutma işlemi ile kontrol edilemeyecek kadar ilerlemişse tuz ve elektrolit seviyelerini görmek için testler uygulanmalıdır. Bu noktada hastaya sıvı terapisi uygulanabilir. Sıcak çarpması böbrek yetmezliğine kadar götürebileceğinden hasta mutlaka birkaç hafta takip altında tutulmalıdır.