Brezilya‘nın Belem kentinde gerçekleştirilen Amazon Zirvesi, iklim değişikliğine karşı önemli bir adım olarak memnuniyetle karşılanan tropikal yağmur ormanlarını korumaya yönelik bir yol haritasıyla dün (9 Ağustos) günü sona erdi. İklim ve ekoloji çevreleri ise nihai anlaşmada ormansızlaşmayı sona erdirmek için aranan somut taahhütlerin bulunmamasını eleştirdi.

Sekiz Amazon ülkesinden liderler ve bakanlar 8 Ağustos’ta, ulusal ekonomik kalkınmayı planlarını yaparken Amazon’un devam eden yok oluşunun “dönüşü olmayan bir noktaya ulaşmasını” önlemeye yönelik bir bildirge imzaladı.

Yeşil Gazete'nin aktardığına göre, çeşitli iklim ve ekoloji grupları, beyanı, ölçülebilir hedefler ve zaman çerçevelerinin önünde çok az engel barındıran iyi niyetlerin bir derlemesi olarak yorumladı. Öte yandan anlaşma bazı gruplar tarafından övgüyle karşılandı ve Amazon’un Yerli gruplardan oluşan çatı örgütü, ana taleplerinden ikisinin anlaşmada yer almasından memnuniyet duyduğunu açıkladı.

Dünya Doğayı Koruma Vakfı (WWF) grubu yaptığı açıklamada, “Bölge ülkelerinin liderlerinin bilime kulak vermesi ve toplumun çağrısını anlaması oldukça önemli: Amazon tehlike altında ve harekete geçmek için fazla zamanımız yok. Ancak WWF, sekiz Amazon ülkesinin bir cephe olarak bölgedeki ormansızlaşmayı sona erdirmek için ortak bir noktaya ulaşamamış olmasından üzüntü duyuyor” ifadelerini kullandı.

Dün ise ulusal temsilciler, hiçbir somut hedef içermeyen ve vaat ettikleri büyük iklim finansmanını sağlayamamaları nedeniyle gelişmiş ülkelere yöneltilen eleştirileri güçlendiren bir anlaşma imzaladı.

9 Ağustos’taki görüşmelere katılan sekiz ülke – Bolivya, Brezilya, Kolombiya, Ekvador, Guyana, Peru, Surinam ve Venezuela – yeni hayata geçirilen Amazon İşbirliği Anlaşması Örgütü‘nün (ACTO) üyeleri, kasım ayında yapılacak COP28 İklim Konferansı öncesi birleşik bir cephenin kendilerine küresel ölçekte önemli bir ses vereceğini umuyor.

Zirve, Brezilya Devlet Başkanı Luiz Inácio Lula da Silva‘nın Amazon’un korunması için küresel endişeyi artırma stratejisini pekiştiriyor. Göreve geldiği ilk yedi ayda ormansızlaşmada meydana gelen yüzde 42’lik bir düşüşten cesaret alan Lula, ormanların korunması için uluslararası mali destek aradı.

Çarşamba günkü toplantıdan sonra gazetecilere konuşan Lula, gelişmekte olan ülkelerden yapılan ithalatı kısıtlayan “sözde çevresel endişe görünümlü korumacı önlemlere” karşı çıktı ve ormanların korunması için gelişmiş ülkelerin parasal destek sağlama taahhütlerini yerine getirmeleri gerektiğini belirtti.

Lula, “Endüstriyel gelişimin 200 yıl boyunca kirlettiği doğa, harap olanın bir kısmını yeniden canlandırabilmemiz için kirletenlerin payına düşeni ödemesine ihtiyaç duyuyor. Doğanın paraya ihtiyacı var” diye ekledi.

Amazon’un üçte ikisi Brezilya sınırları içerisindeyken, diğer yedi ülke ve Fransız Guyanası bölgesi ormanın kalan üçte birini paylaşıyor. Hükümetler, tarih boyunca sürdürülebilirliği veya Yerli halklarının haklarını görmezden gelerek, Amazon’u kolonileştirilecek ve sömürülecek bir alan olarak gördü.

Tüm Amazon ülkeleri, sera gazı emisyonlarının azaltılması için hedefler belirlenmesini gerektiren Paris İklim Anlaşmasını onayladı. Ancak sınır ötesi işbirliği tarihsel olarak yetersiz kaldı ve güvensizlik, ideolojik farklılıklar ve hükümet varlığının olmaması nedeniyle zayıfladı.