Merhaba Medya Ege'nin değerli okuyucuları.Yediden yetmişe herkes için önemli olan sağlıklı beslenmeyi gündeme getireceğiz. Konyaaltı Sağlıklı Hayat Merkezi'nde  görev yapmakta olan Diyetisyen Ömer Akıdan'la beraberiz. Bugüne kadar diyet yapmakla ilgili kulaktan duyduğunuz tüm bilgileri kenara çekin ve bizim sohbetimizi dikkatli okuyun derim sevgili dostlar...

Merhaba Ömer Bey. Öncelikle okuyucularımız için kendinizden bahseder misiniz?

1990 Antalya doğumluyum. 2012 yılında Ankara Üniversite Beslenme ve Diyetetik bölümünden mezun oldum. GATA Haydarpaşa Eğitim Hastanesinde ve İzmir Halk Müdürlüğünde çalıştıktan sonra 2014 yılında Antalya Halk Sağlık Müdürlüğüne atandım. Şu an Konyaaltı Sağlıklı Hayat Merkezinde görev yapmaktayım.

Sağlıklı beslenme ile ilgili bugüne kadar bir çok kişi yazdı çizdi. Sağlıklı beslenmeyi siz nasıl açıklarsınız?

Sağlıklı beslenmeyi bilinçli yapılması gereken bir davranıştır. Sağlıklı beslenme davranışımızı devam ettirdiğimiz sürece bu da sağlıklı beslenme alışkanlığına dönecektir. Maalesef toplumumuzda beslenme açlık duygusunu bastırmak, karın doyurmak için bir geçiştirme şeklinde yapılıyor. Sağlıklı beslenme; sağlığı korumak, geliştirmek ve yaşam kalitesini yükseltmek için vücudun gereksinimi olan besin ögelerini yeterli miktarlarda ve uygun zamanlarda yapmaktır.

Size başvuran danışanlarınızla nasıl bir yol haritası izliyorsunuz? 

 Aile hekimi/hekim tarafından yönlendirilen kişilerin vücut analizini yapıyoruz. Daha sonra beslenme öykülerini aldıktan sonra beslenme programlarını hazırlıyoruz. 2-3 hafta aralıklarla takibini yapıyoruz. Öncelikli hedefim sürdürülebilir sağlıklı beslenme davranışını oluşturmak yani hedeflenen kilosunu korumasını öğretmektir.

Size en çok hangi yaş grubunda  insanlar geliyorlar? Ve gelen insanların kararlılıkları verecek oldukları kiloları kolaylaştırıyor mu? 

Her yaş grubundan danışanımız var. Çoğunlukla 40-65 yaş arası bireyler geliyor. Kararlı olmaları süreci daha da kolaylaştırıyor ama kararlılıkla birlikte sabırlı olmaları halinde daha başarılı sonuçlar alıyoruz

Hiç şüphesiz ki diyet dediğimiz zaman ilk aklımıza gelen fazla kilolardan kurtulma düşüncesi oluyor. Peki danışanlarınızın hepsi kiloso fazla olan insanlar mı yoksa kilo almak için de gelenler oluyor mu?

Sağlıklı hayat merkezimizdeki birimimin adı ‘’ Sağlıklı Beslenme Danışmanlığı’’ yani sadece obezite konusunda değil, sağlıklı kilo alma, hastalıklarda tıbbi beslenme tedavisi, gebelikte- emziklilikte beslenme konusunda danışmanlık veriyoruz. Okullarda sağlıklı beslenme eğitimi ve sağlıklı beslenme mutfağımızda danışanlarımıza yiyeceklerin nasıl satın alınacağı, hazırlama, pişirme ve saklama yöntemleri ile ilgili uygulamalı eğitimler düzenliyoruz.

Sağlıklı Hayat Merkezinden bahseder misiniz?

Sağlıklı Hayat Merkezi; sağlığa yönelik risklerden birey ve toplumu korumak, sağlıklı hayat tarzını teşvik etmek, birinci basamak sağlık hizmetlerini güçlendirmek ve bu hizmetlere ulaşımı kolaylaştırmak amacıyla kurulan çok amaçlı yapılardır. Bu Merkezlerde;  sağlıklı beslenme kapsamında, diyetisyen rehberliğinde sağlıklı beslenme alışkanlığı önerileri verilirken, psikolog ve fizyoterapistlerin desteğiyle obezite için psikolojik destek ve fiziksel aktivite alışkanlığı da kazandırılmaktadır. Sigara bırakma danışmanlığı, Kadın ve Üreme Sağlığı, Gebe Sınıfı, Bireysel Danışmanlık/Aile Danışmanlığı, Koruyucu Ağız ve Diş Sağlığı Hizmetleri, Okul Sağlığı Hizmetleri , Tıbbi Laboratuvar Ünitesi, Enjeksiyon-Pansuman Hizmetleri, Enfeksiyon Kontrol Hizmetleri, Kanser Erken Teşhis, Tarama ve Eğitim Merkezi (KETEM) hizmetlerimiz de mevcuttur.

Kilo kaybında hedef ne olmalıdır?

Hızlı kilo kayıpları kas kütlesi kaybına ve sağlığın bozulmasına sebep olabilir. Haftada 0.5-1 kg olacak şekilde, 3 ayda %5, 6 ayda %10 ağırlık kaybı ideal hedeftir.

Diyet dönemi çok sancılı bir iş. Bunu en iyi kendimden biliyorum. Diyet döneminde en çok nelere dikkat edilmelidir?

Öncelikle kişiler bu düzeni sağlığını iyileştirmek ve sonraki yıllarda herhangi bir kronik rahatsızlık oluşma riskini azaltmak için yaptıklarını kavramaları gerekir. Onlara uyguladığımız beslenme düzenine uymanın çok kolay olmadığını biliyorum. Beslenme programlarına tamamıyla uyamayabilirler. Arada sağlıksız öğünler yapmalarına rağmen bir sonraki öğünde veya günde kaldıkları yerden devam etmeliler. Bu şekilde devam ederlerse sağlıklı kilolarına ulaşacaklardır.

Halkımızın diyetle ilgili farkındalığı ne durumda? Bununla ilgili İl Sağlık Müdürlüğü yeterince seminer veriyor mu?

Obezite çağımızın en büyük halk sağlığı sorunu haline geldi. Türkiye Sağlıklı Beslenme ve Hareketli Hayat programı çerçevesinde halkımızın farkındalığının artması için birçok uygulamalar yapmaktayız. Eğitimler de bunun en önemli parçalarından birisi. Okullar(öğrenci- veli-öğretmen), resmi/özel kuruluşlar, halk eğitim merkezleri, huzurevi/yaşlı bakım merkezleri gibi birçok yerlerde eğitimler vermekteyiz.

Sadece diyet yapmakla fazla kilolarımızdan kurtulmak mümkün mü? Fiziksel aktivelerle bunu desteklemeli miyiz illa ki...?

Sadece diyet ile belli bir dönem kilo verimi sağlanabilir. Daha iyi ve sağlıklı kilo kaybı için mutlaka fiziksel aktivite eklenmelidir. Haftada en az 150 dk, en fazla 300 dk. Olacak şekilde orta yoğunlukta aerobik egzersiz(hızlı tempolu yürüyüş, yüzme vb.) yapılması gerekmektedir.

Su içmenin önemini biliyoruz. Diyete giren bir kişi  gün de ortalama kaç litre su tüketmeli?

Su tüketimi kişinin fiziksel aktivite düzeyine göre değişkenlik gösterebilir. Günlük gereksinim vücut ağırlığı başına 35 ml olarak hesaplanır. İdrar renginin koyulaşması vücudun su ihtiyacının olduğunu göstermektedir. Yemeklerden 10 dk. Önce 2-3 bardak su içmeyi alışkanlık haline getirin. Su içmek için susamayı beklemeyin!

Metabolizma hepimizin sorunu. Metabolizmanın hızlı çalışması için neler tüketmeliyiz ya da nelere dikkat etmeliyiz?

Öncelikle kilo verdiren mucizevi bir besin yoktur. Hayatımızdan sağlığımıza zarar verebilecek besinleri ve gereksiz kalori alımını azaltmazsak maalesef kilo veremeyiz. Yeterli ve dengeli beslenmek vücudu zinde tutmaya yardımcıdır. Tabi ki bunu fiziksel aktivite ve su tüketimi iledesteklemeliyiz.

Obezite hastalığından bahseder misiniz? Türkiye'de obezite salgını ne durumda?

Dünya Sağlık Örgütüne göre obezite ‘’sağlığı bozacak ölçüde vücutta anormal veya aşırı miktarda yağ birikmesi’’ olarak tanımlanmıştır. Avrupa’da yetişkinlerde fazla kiloluluk ve obezite Tip2 Diyabetin %80’inden, iskemik kalp hastalıklarının %35’inden ve hipertansiyonun %55’inden sorumludur ve her yıl 1 milyondan fazla ölüme neden olmaktadır. Hareketsizlik yüzünden her yıl 3.2 milyon insan hayatını kaybetmektedir. Türkiye Beslenme ve Sağlık Araştırması-2010 sonuçlarına göre; tüm yetişkin bireylerde fazla kiloluluk görülme sıklığı %34.6, şişmanlık görülme sıklığı %30.3’ tür. Sağlık bakanlığımız ve DSÖ işbirliğinde yapılan STEPS 2017 çalışmasında obezite sıklığı 19 yaş üzerinde %32; yetersiz fiziksel aktivite durumu 15 yaş üzeri bireylerde %43.3 bulunmuştur. İlkokul ikinci sınıf çocuklarda 2016 yılında yapılan çalışmalarda obezite %9.9, fazla kiloluluk %14.6 olarak tespit edilmiştir. Bu verilere dayanarak obezite bir salgın haline gelmiştir diyebiliriz. 2017 yılında benim de anket sürecine katıldığım Türkiye Beslenme ve Sağlık Araştırması sonuçları yakın bir süreçte açıklanacak. Ülkemizdeki obezite ve beslenme durumu hakkında yeni bilgiler edineceğiz.

Günümüzde hazır yiyeceklerin kolay ulaşılır olması nedeniyle bir çoğumuz hazır yiyeceklere yöneldik. Böylelikle sağlıklı beslenmeden uzaklaşan bir nesil yetiştiriyoruz diyebilir miyiz?

Hazır yiyeceklere kolay ulaşmamız tabi ki bir etken ama sağlıklı beslenmenin tanımını yaparken bilinçli bir davranış olması gerektiğini söylemiştik. Yoğun bir iş temponuz, yemeğe ayıracak az bir vaktiniz olabilir ama bunlar düzenli bir sabah kahvaltısı, sağlıklı ara öğünler yapmamıza engel değil. Vücut ağırlığının korunması için haftada 150 dakika egzersize ayıracak zamanımız var. Buna dayanarak sağlıklı beslenme davranışını gösteren ebeveynlerin sağlıklı nesiller yetiştireceğine inanıyorum.

Zayıflamak ve ya kilo almak için aktarlardan kullanılan çeşitli otların tüketimi, internet üzerinden satışa sunulan ilaçların güvenirliliği ne durumda? İnsanlarımız bu tarz tüketimlere yönelirken neye dikkat etmeliler?

Bitki çaylarının doğru kullanımı önemlidir. Hazırlanma aşamasında bazı kurallara dikkat edilmelidir ve bitkilerin demlenme süresi de önemlidir. Günde 3 fincandan fazla bitki çayı kullanımı vücuda zarar getirebilir. Bitki çaylarının zayıflamaktan ziyade metabolizmayı hızlandırıcı etkisi vardır yani doğru bir beslenme programınız ve yeterli bir egzersiziniz yoksa tek başına fayda sağlamaz. Sağlığımıza etki eden bitkilerin internetten alınmaması gerektiğini düşünüyorum. Ticari olarak satılan hazır toz karışımların bireylerin metabolizmalarına kalıcı olarak zarar verdiğini de gözlemliyoruz. Kişiler bitkilerin doğru kullanımı için hekimine,diyetisyenine veya eczacısına danışmalıdır.

Besinlerin sağlıklı pişirilmesi ile ilgili söylemek istedikleriniz nedir?

Kızarmış ve işlenmiş ürünlerden uzak durmamız gerektiği artık herkes tarafından bilinmektedir. Tencere yemekleri, haşlama, fırında, ızgara gibi pişirme yöntemleri kullanılmalıdır. Yemekleri pişirirken zeytinyağı gibi kaliteli yağlar kullanılmalı fakat miktarına dikkat edilmelidir.

Son olarak danışanlarınıza ve okuyucularımıza söylemek istediğiniz bişeyler var mı?

Diyet konusunda etrafımızca fazlaca kirli bilgi var. Google’a ‘’diyet’’ yazdığımız zaman bile 86 milyon sonuç çıkıyor. Kişilerin yaptıkları bilinçsiz diyetler metabolizma sorunlarından ölüme kadar birçok vahim sonuçlar ortaya çıkarabilir. Sağlıklı beslenme alışkanlığı edinmek ve bunu sürdürülebilir hale getirmek için diyetisyenlere başvurmalarını öneriyorum. Bu konuda bilinç oluşturduğunuz için size ve Medya Ege ailesine teşekkür ediyorum.